Marx, sermaye ve iktisadi aklın cinneti

“`html

Marx’ın Meta Teorisi ve Günümüzdeki Geçerliliği

Marx, kapitalist ekonomik sistemin işleyişini detaylı bir şekilde incelerken, metaların ikili yapısına dikkat çeker. Onun fikirlerine göre, metalar hem kullanım değeri hem de mübadele değerine sahiptir. Bu noktada, Marx metaları iki ayrı kategoriye ayırmadan, ikili doğasını ele alır. Kullanım değeri, bir meta ile ilgili yararlılık özelliğini yansıtırken, mübadele değeri ise pazardaki değerini ifade eder. Bu iki değer bir yandan birbirine bağlıdır, diğer yandan da zıt ilişkiler içerisindedir. Kullanım değeri, yiyecekten giyeceğe, hatta kültürel ürünlere kadar birçok şeyde kendini gösterebilir. Önemli olan, kullanım değerinin, bireylerin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde üretilmesi ve onlarda bir isteğin oluşmasını sağlamasıdır. Diğer yandan mübadele değeri, ekonomik sistemin sadece kapitalist toplumda geçerli olan bir yönüdür.

Marx, Sermaye ve İktisadi Aklın Cinneti
David Harvey, “Marx, Sermaye ve İktisadi Aklın Cinneti”, Çeviren: Esin Soğancılar, 239 sayfa, Sel Yayıncılık, 2021

David Harvey, “Marx, Sermaye ve İktisadi Aklın Cinneti” adlı eserinde bu sorulara ışık tutarak, “Bugün bazı açılardan eski moda görünse de, Marx’ın analizleri eski zamandan çok daha geçerli.” diyerek bu fikirleri vurgular. Marx’ın dönemi, dünya genelinde etkileri hissedilen karmaşık bir ekonomik sistemin ortaya çıkmasına zemin sağlamıştır.

Harvey, Marx’ın “sermaye, hareket halinde bir değerdir” ifadesi üzerinden yola çıkarak, sermayenin döngüsünü doğadaki hidrolik denge ile kıyaslar. Ancak, bu iki yaklaşım arasında belirgin bir farklılık olduğunu da aktarır; hidrolojik döngü sabit ve değişmezdir, oysa sermaye döngüsü sürekli bir büyüme sarmalı içinde hareket eder. Harvey, sermayenin değeri hareket ettiğinde değer kaybının olduğu konusunda uyarıda bulunur.

Marx, değeri “toplumsal olarak gerekli emek zamanı” olarak tanımlarken, Harvey bu değer kavramının maddi sonuçlar doğuran ama gayri maddi ilişkilerle bağlantılı olduğunu ifade eder. Marx’ın para kavramı, yabancılaşmış emek değerlerini temsil ederken, Harvey’e göre “toplumsal olarak gerekli olan”, hem işverenlerin hem de işçilerin tabi olduğu bir “görünmez el” yaratmaktadır. Marx’a göre, mübadele değerinin tamamen ortadan kaldırılmasını sağlamak, toplumsal olarak gerekli emek zamanının da sona erdirilmesi anlamına gelir.

Harvey, “hareket halindeki değer” kavramı üzerinden, sermayenin yeniden üretiminde ortaya çıkan tehlikeleri ve sermayenin farklı kesimleri arasındaki uzlaşmaz çelişkileri gözler önüne serer. Sermaye durakladığı veya yavaşladığı her anında değer kaybı meydana gelecektir. Sermaye, mamul ürün şeklinde pasif kaldığında, aktif olarak çalışamaz, bu da ekonomik bir krizi tetikler. Ayrıca, paranın atıl kalması sorunundan ziyade, burada stok maliyetlerinin daha önemli olduğunu vurgular. Üretim sürecindeki rutin masrafların karşılanması için, finansman ihtiyacı doğar ve bu çoğu zaman kredi mekanizmalarıyla halledilmeye çalışılır.

Harvey’nin borç ekonomisi üzerine yaptığı analiz, üretim zamanıyla dolaşım zamanının çelişkisi üzerinden ilerler. Bu çelişki, kredinin dünyaya girişini sağlar. Marx, fakat paranın bir meta olarak dönüşümünün karmaşık olduğunu keşfeder, bu yüzden yeni yatırım ve yenileme için kredi kullanılabilmektedir.

Marx’a göre, borç verilen para, yani faiz getiren sermaye, karşı değer formu olarak değerlendirilmektedir. Bu, sermaye devrini hızlandırmanın bir yoludur. Borç, gelecekteki üretim değerlerine ilişkin bir hak talebidir; bu değer üretimi yeterli değilse, kriz kaçınılmazdır. Dolayısıyla, üretken olmayan emek borç kapsamına girer. Örneğin, pazarlama gibi dolaşımda çalışan emekçiler artı değer yaratabilir ama gerçek anlamda bir değer üretmezler. Hem ev içi emek hem de alternatif yaşam biçimlerinin geliştirilmesi gibi unsurlar da “karşı değer” politikası kapsamına girmektedir.

Harvey, “sermayenin hareket yasalarının” günümüzde geldiği noktanın ciddiyetine dikkat çekerken, Marx’ın perspektifini kuramsal olarak güncel meselelerle birleştirir. Tüm emekçilerin yaşamlarını sürdürmek için verdikleri mücadelelerin sebeplerini çözmek ve anlamak için sermaye kavramının evrimi gereklidir. Çağımızın gerçekliğini kavrayabilmek için, sermayenin işleyiş biçimlerinin derinlemesine analiz edilmesi elzemdir.

“`

Related Posts

Bursa abonman kalktı mı? Burulaş duyurdu: Bursa toplu taşıma zamlı ücretleri Temmuz 2025

Bursa’da toplu taşıma ücretlerine gelen zam ve abonman sisteminin kaldırıldığına dair iddialar, şehirde yaşayan vatandaşların gündeminde. Burulaş tarafından 7 Temmuz 2025 tarihinde duyurulan yeni zamlı tarifeler, BursaRay, otobüs, tramvay ve özel halk otobüslerinde uygulanmaya başlandı. Peki, Bursa abonman kalktı mı? Bursa toplu taşıma yeni ücretleri 2025 ne kadar oldu? İşte Bursa toplu taşıma zamlarıyla ilgili tüm detaylar…

BİLSEM bireysel değerlendirme sonuçları

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), Bilim ve Sanat Merkezleri (BİLSEM) öğrenci tanılama ve yerleştirme süreci kapsamında gerçekleştirilen bireysel değerlendirme sonuçlarının açıklandığını duyurdu.

Samsun Devlet Opera ve Balesi “Doktor Mucize” operasını sahneledi

Samsun Devlet Opera ve Balesi “Doktor Mucize” operasını sahneledi

KPSS A Grubu nedir? KPSS A Grubu hangi meslekleri kapsıyor?

Kamu kurumlarında kariyer hedefleyen üniversite mezunları için en önemli adımlardan biri olan Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS), adayların atama yapılacağı kadro türüne göre A Grubu ve B Grubu olmak üzere ikiye ayrılır. Peki, KPSS A Grubu nedir? KPSS A Grubu hangi meslekleri kapsıyor?

YARIN SATIŞTA! BİM AKTÜEL 27 HAZİRAN 2025 KATALOĞU- İNDİRİMLİ ÜRÜNLER || Bim’de bu hafta cuma neler var? Bim aktüel Inverter Klima, Dondurucu, Valiz çeşitleri getiriyor.

27 Haziran bim aktüel 2025 kataloğu bu hafta ürünleri merak ediliyor. Bim’in ürünleri aynı zamanda bim.com.tr bim online alışveriş sitesinden de temin edilebilecek. Bim aktüel 27 Haziran 2025 kataloğu içerisinde; Casper VIA X30 Cep Telefonu 6.790 TL, Dijitsu 50′ Ultra HD Google Tv 11.990 TL, Kumtel 3 Çekmece Dondurucu 6.500 TL, Kumtel 12.000 BTU Inverter Klima 21.790 TL, Dienni 4 Kapaklı Bölmeli Çok Amaçlı Dolap 2.290 TL, Can-am Akülü Renegade ATV 32.990 TL, AKÜLÜ Chevrolet Camaro 25.000 TL, Land Rover Akülü Range Rover 25.000 TL, Casper VIA X30 Cep Telefonu 6.790 TL, Dijitsu 50′ Ultra HD Google Tv 11.990 TL, Kumtel 3 Çekmece Dondurucu 6.500 TL’den satışta olacak. Peki, bim’de bu hafta cuma neler var? İşte, 27 Haziran bim aktüel kataloğu 2025 tamamı…

2025 KPSS lisans başvuruları ne zaman? KPSS lisans sınavı ne zaman?

Kamu Personel Seçme Sınavı (2025-KPSS) başvuruları için tarih araştırmaları sürmeye devam ediyor. Peki, 2025 KPSS lisans başvuruları ne zaman? KPSS lisans sınavı ne zaman?