Geçtiğimiz günlerde dijital yayınlar üzerine yapılan bir araştırma, internet ortamında yayınlanan bilimsel makalelerin çeyreğinden fazlasının yeterince korunamadığını ortaya koydu. Yani yayınlanan makalelerin birçoğu fark edilmeden kayboluyor. İşte kaybolan araştırma makalesi verileri ile ilgili detaylar…
Bilim dünyasının arşivleri yeterince güvenli mi? 2 milyondan fazla araştırma makalesi nerede?
24 Ocak’ta Journal of Librarianship and Scholarly Communication’da yayınlanan verilere göre makaleleri çevrimiçi yani dijital ortamlarda saklamaya yönelik sistemlerin yeterince iyi çalışmadığını ortaya koydu. Yapılan çalışmalarda ilk etapta arşiv içerisindeki içerik sayısı ve sistematiği hesaplandı. Ardından verileri saklanan çalışmaların direkt olarak sonuçları ele alındı ve içerik sayılarının birbirlerini tutmadığı fark edildi.
Konuyla ilgili olarak Londra Üniversitesi Birkbeck’te edebiyat, teknoloji ve yayıncılık alanında araştırmacı olan yazar Martin Eve dijital nesne tanımlayıcılarla (DOI) etiketlenen 7 milyon 438 bin 37 eserin arşivlerde tutulup tutulmadığını kontrol etti. Araştırmayı kısaca size anlatmadan önce DOI teknolojisinden bahsetmemiz gerekiyor.
Togg açık ara lider! İşte en çok satılan elektrikli otomobiller!
DOI teknolojisi sanal ortamda hazırlamış olduğunuz verilere birer sanal “anahtar” atıyor. Bu anahtar bir sayı veya farklı bir görsel sembol olabilir. Bu semboller ile birlikte arşivlerde bilimsel makale ve veriler saklanmış oluyor.
Eve yaptığı çalışmalarda makalelerin yaklaşık üçte birinin yani 2 milyondan biraz fazlasının korunmadığını fark etti. Devamında Helsinki’deki Hanken Ekonomi Okulu’nda akademik yayıncılık üzerine çalışan Mikael Laakso, DOI verileriyle saklanan makalelerin sonsuza dek kaybolmayacağını düşünmenin hata olduğu yönünde bir yorum yaptı.
Son olarak New York City’deki dijital arşivleme hizmeti Portico’nun genel müdürü Kate Wittenberg, küçük yayıncıların makaleleri koruma konusunda başarısız olma riskinin büyük yayıncılara göre daha yüksek olduğu konusunda uyardı.
